Xin chào các bạn, mùa mưa đã đến rồi, đây cũng là lúc những chú chim chào mào thân yêu bắt đầu trút bỏ bộ lông cũ xơ xác của một năm qua, thay vào đó nó sẽ khoác lên mình một bộ lông mới để chuẩn bị chào đón mùa xuân. Nói về nuôi chim thay lông thì có rất nhiều anh em xem nhẹ vấn đề này, nhưng thực chấtnó rất quan trọng. Để một con chim đấu trường cũng như thi thố tốt, hạn chế xỉa lông, xỉa cánh, xỉa đuôi thì quá trình nuôi chào mào mùa thay lông quyết định tất cả. Trong nội dung bài viết này tôi xin chia sẻ với các bạn cách nuôi chào mào thay lông.

1. Thành phần dinh dưỡng
Đây có thể được coi là bước quan trọng nhất trong quá trình nuôi một con chim chào mào mùa thay lông. Vì thế hiện nay chúng ta thấy có rất nhiều sản phẩm cám dành cho chim thay lông. Vấn đề chọn cám nào cho chim thay lông thì tôi không bàn tới vì mỗi người một kiểu và tin dùng một loại sản phẩm nhất định. Riêng đối với bản thân tôi, đúng vào mùa chim thay lông thì cám bả chỉ là nguồn thức ăn phụ mà thôi, thậm chí nhiều khi tôi còn rút cả hũ cám ra và chỉ cho chim ăn duy nhất cào cào và trái cây. Tôi thích một con chim thay lông đúng nghĩa ngoài thiên nhiên và không chịu sự tác động bất kỳ nào của con người vào thức ăn của chúng. Chỉ có như vậy thì con chim mới thay lông đều và thực sự ổn định.
Chỉ nên cho chim ăn các loại hoa quả trái cây dành riêng cho chào mào và cào cào, trứng kiến, dế. Về trái cây thì các bạn luân phiên cho chim ăn theo thứ tự như sau: Cà chua + Cà rốt + Dâu tây + Đu đủ + Cam + Dưa hấu. Nếu bạn nào có quả bình bát hoặc quả gấc thì kết hợp cho chim ăn càng tốt. Tôi biết rằng khi các bạn đọc đến đây thì sẽ nghĩ rằng nếu con chim chỉ ăn như vậy thì không thể đủ được lượng Vitamin và các khoáng chất cần thiết. Để giải đáp vấn đề này tôi xin nói luôn để các bạn dễ hiểu hơn nhé. Có nhiều bạn luôn nói Vitamin và khoáng chất nhưng thực sự không hiểu hai cái này để làm gì và công dụng của nó là như thế nào, tiện thể đây tôi xin nói luôn để các bạn khỏi phải băn khoăn.

A. khoáng chất là gì?
Nói một cách đơn giản thì khoáng chất là những thành phần còn lại dưới dạng tro sau khi đốt các mô thực vật và động vật. Khoáng chất là các chất vô cơ chuyển hoá thành thực phẩm qua quá trình tích hợp vào đất và thực vật, động vật. Để hấp thụ khoáng chất thì chỉ có cách duy nhất đó là ăn. Về khoáng chất thì chia ra làm 2 loại đó là khoáng đa lượng và khoáng vi lượng.
Khoáng đa lượng gồm có: calci, phospho, sulfur, magnesium và ba chất điện phân: natri, chlor và kali. Khoáng chất đa lượng là những chất mà cơ thể sống cần đến với lượng khá lớn mỗi ngày.
Khoáng vi lượng gồm có: sắt, đồng, bạc, kẽm, crôm, magan, selen, cobalt, fluor, silic, molybden, boron. Loại khoáng này thì một cơ thể sống hằng ngày cần không nhiều, nếu không muốn nói là rất ít.
B. Vitamin là gì?
Vitamin là một nhóm các hợp chất hữu cơ có phân tử bé, có cấu tạo hoá học rất khác nhau với các tính chất hoá học cũng như vật lý rất khác nhau, nhưng chúng đều giống nhau ở chỗ là rất cần cho hoạt động sống bình thường của bất kỳ cơ thể sống nào.
C. Vai trò của Vitamin và khoáng chất là gì?
Vitamin và khoáng chất đều là những yếu tố rất cần cho một cơ thể sống. Vitamin là một sinh tố giúp nuôi sống cơ thể nhưng Vitamin sẽ không có tác dụng nếu như không có khoáng chất hỗ trợ bởi vì khoáng chất sẽ giúp cơ thể sống tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng từ vitamin.
D. Những khoáng chất cần thiết cho một cơ thể sống
Hiện nay có rất nhiều loại khoáng chất nhưng các nhà nghiên cứu đã chứng minh được rằng trong một cơ thể sống thì lượng khoáng chất chỉ chiếm 4%/tổng trọng lượng cơ thể sống đó và phải cần có đủ 6 loại khoáng chất dưới đây để có thể sống khỏe mạnh. Sau đây tôi sẽ liệt kê 6 loại khoáng chất cần thiết và những loại thực phẩm chứa những loại khoáng chất đó. Còn công dụng thì các bạn chịu khó tìm hiểu thêm nhé.
- Calci: Hay còn gọi là can xi. Loại khoáng này thì không cần nói chắc anh em nghệ nhân cũng đủ biết rồi.
- Phospho: Phospho cần thiết để duy trì tốt sự tiêu hóa, tuần hoàn, nuôi dưỡng tế bào thần kinh, mắt, cơ bắp, não bộ. Phospho có nhiều trong các thực phẩm như sữa, thịt cá, cám, ngô bắp…
- Sắt: Sắt giúp máu chuyên chở và phân phối dưỡng khí tới khắp các bộ phận của cơ thể, có nhiều trong các loại trái cây như: Mít, đu đủ, táo, nho, mận, dâu tây, mâm xôi, dưa hấu, lê, …
- Magnesium: cách gọi khác là Magiê. Đây là loại khoáng rất quan trọng đối với bất kỳ một cơ thể sống nào. Loại khoáng này có mặt hầu hết trong các loại trái cây.
- Kẽm: có vai trò quan trọng trong việc tạo ra tính miễn dịch mạnh cho cơ thể để chống lại với cảm lạnh, cúm. Kẽm có nhiều trong sò, hến, thịt, gan, trứng, sữa, mầm lúa mạch, quả bơ.
- Selenium: Là một chất chống oxi- hóa giúp cơ thể ngăn chặn và trì hoãn sự hóa già và các bệnh thoái hóa, có nhiều trong cá, sò hến, thịt, ngũ cốc, trứng, tỏi, gan, cật và trong một số loại hoa quả trái cây.
2. Phơi nắng và tắm nước
Cái này tôi thấy có rất nhiều anh em nghệ nhân vấp phải nhất. Thường để ý thì các anh em truyền tai nhau rằng trong thời kỳ chim thay lông thì hạn chế mở áo trùm ra và phải trùm kín để chim thay lông được nhanh hơn, 3-4 ngày mở ra dọn phân một lần và tắm rửa. Nhưng thực ra cái này là sai, sai hoàn toàn và căn bản luôn. Đây chính là nguyên nhân chính và cốt lõi của bệnh xỉa và xù lông thường thấy ở chào mào đi thi.
Trong quá trình nuôi lông, vì nôn nóng muốn chim thay lông nhanh mà một số anh em muốn ép con chim đổ lông thật nhanh bằng cách trùm lồng nhiều ngày. Tại sao người ta nói trùm lại 3-4 ngày sẽ thay lông nhanh hơn? Thú thật ra có trùm hay không trùm thì tiến độ thay lông của nó cũng như vậy. Trùm lại 3-4 ngày chẳng qua là sau khi mở áo trùm ra lông nó đọng lại dưới đáy bố lồng nhiều mà chúng ta có thể thấy được nên anh em kháo nhau rằng trùm lại thay lông nhanh hơn. Còn khi mở áo trùm ra thì sẽ có gió nhẹ thổi lông bay hết nên anh em bảo là thay lông lâu hơn.
Bởi vậy, trong quá trình chim thay lông thì anh em cứ tắm rửa, phơi nắng hằng ngày như bình thường, vì chỉ có tắm rửa thường xuyên thì bộ lông chim mới sạch sẽ và đẹp được. Ngoài ra anh em nên vệ sinh thay bố lồng thường xuyên chứ đừng để 3-4 ngày thay một lần. Các anh em hãy thử tưởng tượng xem 3-4 ngày mà không dọn phân thì sẽ như thế nào trong môi trường trùm kín áo lồng? Hôi hám chịu không nổi, thậm chí có khi là có giòi, phân chim ẩm mốc là môi trường thuận lợi cho các loại ký sinh trùng sinh sôi nảy nở. Bệnh sâu lông, hư lông, chim đù đù, nhìn tướng ngu ngu giống bọn ngáo đá cũng từ đây mà ra cả.
Trong quá trình chim thay lông thì các anh em cứ sáng sớm tầm 7h đem chim ra phơi nắng khoảng 30 phút rôi đem vô, vì nắng sớm chứa nhiều Vitamin D rất tốt cho bộ lông của chim. Trưa khoảng tầm 12h anh em cho chim tắm nước bình thường. Sau khi tắm nước xong thì cho chim phơi nắng khoảng 30 phút nữa rồi đem vô trùm chữ A đến tầm 5-6h cho chim đi ngủ là vừa đẹp.
3. Chế độ nghỉ ngơi, ngủ nghỉ
Thường thì mấy cái vấn đề nhỏ nhỏ này mình cũng thấy anh em hay gặp phải. Có nhiều anh em cho chim ngủ rất trễ, điều này ảnh hướng đến sức khỏe và phong độ cũng như thể trạng của chim rất nhiều. Do vậy, anh em cố gắng thiết kế một chỗ ngủ và giờ giấc cho chim hợp lý một tí. Thời gian đi ngủ tốt nhất là tầm 6h, nơi ngủ phải tránh được các loại như: kiến, gián, mèo, chuột, thằn lằn.
4. Chế độ dợt dãi
Dường như cái này đa số anh em đều dính phải. Đôi khi chúng ta ra trường chơi thường hay bắt gặp những chú chim đang thay lông hoặc thay lông chưa xong mà chủ nhân của nó vẫn cứ xách đi. Điều này sẽ làm chậm quá trình thay lông của chim, vì trong quá trình thay lông chim rất yếu, nó dồn sức để thay lông. Cho nên trong quá trình chim thay lông các anh em chịu khó không đem đi dợt dãi nếu như muốn chim thay lông nhanh nhé. Cái này chắc là kiến thức căn bản và dường như anh em nào cũng biết nên tôi cũng không nói nhiều thêm làm gì nhé.
5. Lời kết cho bài viết
Có nhiều bạn so sánh nuôi chim thay lông khó nuôi hơn nuôi chim căng lửa nhưng thực ra mỗi cái nó đều có một cái khó riêng. Trên đây là cách nuôi chim thay lông của tôi và một số anh em khác. Kết quả sau mỗi mùa thay lông, chim sẽ có lông lá rất đẹp và khi đi dợt ở cafe cũng như thi thố thì hạn chế được rất nhiều vấn đề xỉa lông cũng như gải ngứa ở chim. Tôi biết khi đọc xong bài viết này thì anh em sẻ thắc mắc liệu chỉ đơn giản là cào cào + trứng kiến + trái cây thì chim thực sự có đủ chất? Đúng lý ra tôi đã nói vấn đề hàm lượng dinh dưỡng trong cào cào ở phần trên nhưng thấy nó dài quá nên tôi đem xuống dưới này cho anh em dễ đọc vậy. Mời các anh em tham khảo qua bảng dinh dưỡng có trong cào cào của trường Đại Học Nông Nghiệp International Journal of Poultry Sciences Số 4-2005 nhé.
THÀNH PHẦN CHẤT |
DINH DƯỠNG % |
Chất đạm thô |
29.17 |
Chất béo ly trích bằng ether |
4.18 |
Chất sơ thô |
2.38 |
Tro |
9. 97 |
Potassium |
0.11 |
Sodium |
0.35 |
Calcium |
0.13 |
Sắt |
0.0013 |
Magnesium |
0.21 |
Phosphorus |
0.11 |
Một kết quả phân chất khác trong The Food Insects Newsletter Số 9-1996 ghi nhận 100 gram cào cào chứa.
THÀNH PHẦN CHẤT |
ĐƠN VỊ TÍNH |
Chất đạm |
14.3-20.6 g |
Chất béo |
3.3-6.1 g |
Carbohydrates |
2.2-3.9 g |
Calcium |
27.5-35.2 mg |
Sắt |
3-5 mg |
Theo Viện Dược liệu Việt Nam thì cào cào chứa 24.3 % protid, 3.6 % lipid, 210 mg % Ca, 270 mg % P, 0.4 mg % Fe, và cung cấp 133 calo/00g thịt.
Trên đây là cách nuôi chim chào mào thay lông của tôi, tất nhiên nó còn rất nhiều bất cập và mong muốn các anh em nghệ nhân khác bổ sung. Anh em nào muốn bổ sung thì có thể để lại comment bên dưới và tôi sẽ tổng hợp lại và đăng trực tiếp lên Website. Xin chào và chúc tất cả các anh em sức khỏe và ngày càng có nhiều chim chào mào hay nhé.